De Vakantietotaalclub

Trek jij er deze zomer op uit om de wereld te ontdekken? In veel verre landen zijn bepaalde reisvaccinaties aanbevolen of zelfs verplicht. Helaas zijn vaccinaties niet gratis. Gelukkig worden de onkosten vaak geheel of gedeeltelijk vergoed vanuit je zorgverzekering, als je hiervoor aanvullend verzekerd bent. Welke reisvaccinaties heb jij nodig voor jouw vakantiebestemming?

Meest voorkomende reisvaccinaties

Er zijn een aantal reisvaccinaties die voor veel bestemmingen aanbevolen worden of zelfs verplicht zijn. We hebben de verplichte en aanbevolen reisvaccinaties voor de top 20 reisbestemmingen buiten Europa voor je op een rij gezet. De meest voorkomende reisvaccinaties zijn BMR, buiktyfus, dtp, gele koorts en Hepatitis A.

BMR: is de afkorting van bof, mazelen en rode hond. Na één BMR-vaccinatie ben je levenslang beschermd tegen deze ziektes. Voor reizen gaat het eigenlijk alleen om de vaccinatie tegen de mazelen. In ontwikkelingslanden sterven namelijk nog altijd ruim honderdduizend kinderen aan deze infectieziekte. Wanneer heb je je deze vaccinatie nodig? Het wordt voor sommige landen aangeraden om deze vaccinatie te halen als je nog nooit de mazelen hebt gehad én als kind geen BMR-inenting hebt gehad. Dit geldt vaak voor mensen die geboren zijn tussen 1965 en 1975.

Mensen die voor 1965 geboren zijn, hebben vaak al mazelen gehad. Sinds 1976 zit de vaccinatie tegen BMR in het Rijksvaccinatieprogramma, mensen die na 1975 zijn geboren zijn daarom vaak als kind ingeënt tegen BMR. Reis je met een kind dat tussen de 6 en 14 maanden oud is naar een land waar een BMR-vaccinatie wordt aanbevolen? Dan is een vervroegde vaccinatie aan te raden. In de eerste 6 maanden heeft het kind nog antistoffen van de moeder. Kinderen krijgen de eerste BMR-vaccinatie van het Rijksvaccinatieprogramma als ze 14 maanden oud zijn. Als het kind jonger dan 12 maanden is bij het halen van de BMR-vaccinatie, wordt de vaccinatie herhaald als het kind 14 maanden oud is.

Buiktyfus: wordt veroorzaakt door de bacteriën van de soort Salmonella Typhi. Je kunt deze darmziekte krijgen door besmet eten of drinken te nuttigen. Buiktyfus komt vooral voor in Centraal- en Zuid-Amerika, Afrika en Zuid- en Zuidoost-Azië. Je kunt je laten vaccineren tegen buiktyfus, maar het vaccin biedt geen volledige bescherming. Het verlaagt wel het risico op infectie voor ongeveer 3 jaar.

De vaccinatie tegen buiktyfus wordt voor landen waar het risico op buiktyfus hoog is vaak aangeraden bij een verblijf van langer dan 2 weken. Voor landen waar het risico minder groot is, wordt de vaccinatie meestal alleen aanbevolen als je langer dan 3 maanden in het land verblijft.

Cholera: is een darmontsteking die wordt overgebracht door slechte hygiëne of besmet water. Deze infectieziekte wordt veroorzaakt door de bacterie Vibrio cholerae, ook wel de cholerabacterie genoemd. Symptomen van cholera zijn braken, diarree en uitdroging. Een vaccinatie tegen cholera is in geen enkel land verplicht. Wel kan er bij afgelegen grensposten soms gevraagd worden om een cholerastempel. Bij grote luchthavens wordt hier vrijwel nooit om gevraagd.

Een cholerastempel wordt gezien als het bewijs dat je geen cholera hebt en kan veel problemen bij de grens voorkomen. Als je geen cholerastempel hebt, kan het ook zo zijn dat je je in het betreffende land verplicht moet laten vaccineren tegen cholera. Je kunt bij een vaccinatiebureau gratis een cholerastempel halen, waarop staat ‘Cholera medically not indicated’ of ‘Cholera N.I.’

Dtp: is de afkorting van difterie, tetanus en polio. Difterie is een bacteriële ziekte aan de luchtwegen die overgebracht wordt via hoesten. Tetanus is een levensbedreigende infectieziekte die je kunt je krijgen via een dierenbeet of doordat een wond besmet raakt door straatvuil, aarde of mest. En polio, ook wel kinderverlamming genoemd, is een ernstig besmettelijk virus dat wordt overgebracht door slechte hygiëne of besmet eten of drinken.

Difterie en polio komen in westerse landen nauwelijks voor. Tetanus komt daarentegen wereldwijd voor. Een vaccinatie tegen dtp wordt voor de meeste populaire reisbestemmingen aanbevolen. In Nederland worden de meeste mensen als kind al ingeënt. Na inenting ben je in principe 10 jaar lang beschermd. Als je langer dan 10 jaar geleden bent ingeënt, kun je een herhalingsvaccinatie halen. Je bent dan opnieuw 10 jaar beschermd tegen dtp.

Gele koorts: wordt overgebracht door muggen. Deze infectieziekte komt onder andere voor in delen van Zuid-Amerika en in landen in Afrika die onder de Sahara liggen. Besmetting met gele koorts kan voorkomen worden door een inenting. Met één inenting ben je levenslang beschermd. Voor landen waar gele koorts heerst, wordt een vaccinatie tegen gele koorts aanbevolen. Er zijn ook landen die een vaccinatie tegen gele koorts verplichten als je in de zeven dagen voor aankomst in een land bent geweest waar gele koorts voorkomt. Deze verplichting geldt soms ook al als je alleen een overstap hebt gemaakt in een land waar gele koorts voorkomt.

Hepatitis A: wordt overgebracht door besmet eten of drinken of door het gebruik van besmet water. De kans op besmetting is groter in slechte hygiënische omstandigheden. Het virus veroorzaakt een ontsteking aan de lever. In tegenstelling tot hepatitis B, wordt hepatitis A nooit chronisch. Hepatitis A komt in westerse landen vrijwel niet meer voor vanwege de goede sanitaire voorzieningen.

In veel andere landen komt het virus wel nog voor. Zo wordt een vaccinatie tegen hepatitis A voor veel landen in Afrika, Azië, Oost-Europa en Zuid-Amerika aanbevolen. Met één vaccinatie voor hepatitis A ben je een jaar lang beschermd. Als je na 6 tot 12 maanden een tweede vaccinatie haalt, ben je minimaal 30 jaar beschermd.

Hepatitis B: is een ontsteking aan de lever die wordt veroorzaakt het hepatitis-B-virus. Dit virus wordt overgebracht via bloed of seksueel contact. Bij een deel van de mensen kan de ziekte chronisch worden, en in zeldzame gevallen kan hepatitis B zelfs leiden tot leverkanker. Een vaccinatie tegen hepatitis B is nergens verplicht, maar wordt vaak wel aanbevolen als je langer dan drie maanden in een risicoland verblijft.

Daarnaast is het verstandig om je tegen dit virus te laten vaccineren bij een verhoogd risico. Bijvoorbeeld doordat je in een risicoland in de gezondheidszorg gaat werken. Je hebt 3 vaccinaties nodig om volledig beschermd te zijn. De tweede vaccinatie krijg je meestal een maand na de eerste, en de derde 5 maanden later. Je bent daarna levenslang beschermd.

Japanse encefalitis: is een zeer zeldzaam virus dat wordt overgebracht door muggen. Dit virus kan een hersenontsteking veroorzaken. Japanse encefalitis komt voor in Zuid- en Zuidoost-Azië, op het platteland en rondom rijstvelden. Een vaccinatie tegen Japanse encefalitis wordt aanbevolen als je langer dan een maand in een risicogebied werkt, bijvoorbeeld als antropoloog, bioloog of landbouwdeskundige. Ook als je langer dan 6 maanden in een risicogebied verblijft, kun je een vaccinatie overwegen.

Als je je laat vaccineren tegen Japanse encefalitis krijg je twee vaccinaties. De tweede krijg je 4 weken na de eerste. Hoe lang deze vaccinaties je beschermen, is tot dusver nog onbekend. Als je meerdere jaren in een risicogebied verblijft, moet je je 1 tot 2 jaar na de eerste 2 vaccinaties opnieuw laten vaccineren.

Malaria: is een infectieziekte die in grote delen van Afrika, Azië, Zuid- en Midden-Amerika voorkomt. Malaria wordt overgebracht door malariaparasieten die door een muggenbeet het lichaam in komen. Malariamuggen komen voor in de (sub)tropen. Er bestaat geen vaccinatie tegen malaria. Je kunt malaria voorkomen door malariapillen te slikken, bedekkende kleding te dragen, je in te smeren met DEET en gebruik te maken van een geïmpregneerde klamboe.

Ga je naar een land waar het dagelijks gebruik van malariapillen niet nodig is, dan wordt soms een noodbehandeling voorgeschreven. Je kunt deze noodbehandeling innemen als blijkt dat je malaria hebt.

Meningitis: is een hersenvliesontsteking. Deze ziekte kan dodelijk zijn en wordt veroorzaakt door verschillende virussen en bacteriën. Een van de oorzaken van meningitis is de bacterie meningokok, die van mens op mens wordt overgedragen. Tegen deze bacterie is een vaccinatie beschikbaar, waarmee je minimaal 5 jaar beschermd bent. Deze vaccinatie is voor Saoedi-Arabië verplicht voor bedevaartgangers en wordt aanbevolen voor een groot deel van Afrika en voor Mongolië.

Er zijn verschillende type meningkokken. Sinds 2002 worden kinderen in Nederland ingeënt tegen meningokokken type C en sinds 2018 ook voor de typen A, W en Y. Ben je alleen voor type C ingeënt, ga je naar een risicoland en wil of moet je een vaccinatie hebben voor al deze typen? Dan moet je dus opnieuw een vaccinatie halen. Je kunt dan één vaccinatie halen voor alle typen meningokokken.

Rabiës: ook wel hondsdolheid genoemd, is een dodelijke ziekte die wordt overgebracht door bepaalde diersoorten. Je kunt besmet raken als je gebeten, gekrabd of gelikt wordt door een hond, vleermuis, vos of aap. Rabiës komt in veel verschillende landen voor, ook in westerse landen. Een vaccinatie tegen rabiës wordt aanbevolen als je langer dan 3 maanden verblijft in een land waar deze ziekte voorkomt. Je krijgt 2 vaccinaties, de tweede vaccinatie volgt een week na de eerste. Hierna werkt het vaccin levenslang.

Let op: word je gebeten door een verdacht dier, dan moet je snel een arts opzoeken. Dit geldt ook als je je hebt laten vaccineren tegen rabiës. Ben je niet ingeënt tegen rabiës, dan moet je bij besmetting zo snel mogelijk een antiserum krijgen. Dit is niet in alle landen verkrijgbaar. Daarnaast heb je in dat geval 5 vaccinatieprikken tegen rabiës nodig. Ben je al gevaccineerd tegen rabiës, dan heb je slechts 2 aanvullende vaccinaties nodig bij besmetting. Daarbij heb je extra tijd om naar een arts te komen, omdat je niet met spoed een antiserum nodig hebt. Toch is het ook dan aan te raden zo snel mogelijk een arts op te zoeken.

Tbc: staat voor tuberculose. Dat is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een bacterie genaamd Mycobacterium tuberculosis. De meest voorkomende vorm van tbc is longtuberculose, waarbij bacteriën worden overgebracht door hoesten. Het BCG-vaccin (Bacillus Calmette-Guérin) is de vaccinatie tegen tbc. Deze vaccinatie wordt vaak aangeraden als je langer dan 3 maanden verblijft in een land waar tuberculose voorkomt.

Voordat je deze vaccinatie krijgt, wordt altijd eerst een tuberculinetest gedaan. Hiermee wordt gecontroleerd of je btc hebt (gehad) of al gevaccineerd bent. In deze gevallen is een vaccinatie niet nodig. Indien je tbc-verschijnselen hebt, zul je behandeld moeten worden. Het BCG-vaccin werkt levenslang, maar biedt geen volledige bescherming tegen tuberculose.

Teken-encefalitis: is een ontsteking aan de hersenen die door een virus veroorzaakt wordt. Dit virus wordt overgedragen door teken, die zich vooral in bosachtige gebieden en hoog gras bevinden. Teken-encefalitis komt vooral in Europa, China, Rusland en de Baltische staten voor. Je kunt je laten vaccineren tegen teken-encefalitis. Voor sommige landen wordt deze vaccinatie aanbevolen als je veel in de natuur verblijft, bijvoorbeeld bij een wandel- of kampeervakantie.

Ook wordt de vaccinatie voor na bijvoorbeeld aangeraden bij een verblijf van langer dan 3 maanden. Als je je laat vaccineren tegen teken-encefalitis krijg 3 vaccinaties. Heb je al deze vaccinaties gehad, dan ben je 3 jaar beschermd.

Kosten vaccinaties: de kosten voor reisvaccinaties verschillen per vaccinatiebureau. Vaak betaal je naast de kosten voor vaccinaties ook voor het consult zelf. Houd er rekening mee dat sommige vaccinaties uit meerdere prikken bestaan. De meeste aanvullende zorgverzekeringen vergoeden de kosten of een deel daarvan. Je reisverzekering vergoedt geen kosten voor vaccinaties.

Heb je geen aanvullende zorgverzekering die reisvaccinaties vergoedt en moet je volgend jaar reisvaccinaties halen? Bereken dan of het voordelig is alleen hiervoor een aanvullende zorgverzekering af te sluiten. Controleer bij het vaccinatiebureau hoeveel je kwijt zult zijn voor de vaccinaties die je nodig hebt. Kijk vervolgens of de extra zorgpremie die je betaalt voor een aanvullende verzekering die reisvaccinaties vergoedt hiertegen opweegt.

Vaccinatieboekje kwijt?

In het gele vaccinatieboekje staan alle vaccinaties die je hebt gehad. Dit boekje geldt bij de douanecontrole als bewijs dat je de verplichte vaccinaties hebt gekregen. Ben je je vaccinatieboekje kwijt? In de meeste gevallen heeft het vaccinatiebureau een (digitaal) dossier waarin alle vaccinaties staan die je hebt gekregen. Je kunt hier ook een nieuw vaccinatieboekje aanvragen. Een vaccinatieboekje kost slechts een paar euro.

Geen verwijzing nodig

Voor vakantie-inentingen heb je geen verwijzing van je huisarts nodig. Ook heb je geen toestemming van je zorgverzekeraar nodig. Sommige verzekeraars vergoeden alleen de volledige kosten van de vaccinatie als je naar een gecontracteerde zorgverlener gaat. Bekijk daarom altijd eerst de polisvoorwaarden van je zorgverzekering of neem even contact op met je zorgverzekeraar. Wil je precies weten welke reisvaccinaties jij nodig hebt? Overleg dan met je huisarts of maak een afspraak bij de GGD.

bron: www.ondertussen.nl